Rio de Žaneiro – Božji grad: Januarska reka teče kroz košmar
Foto: David Mark from Pixabay
Šta ne očekivati od filma: Ovo nije slika Rio de Žaneira kao grada sunca, karnevala i lepih plaža. Ovo je gorka i otrežnjujuća priča o surovom životu u predgrađu koje se zove Božji grad, mestu gde je kriminal ušao u svaku kuću i tu počeo da regrutuje najmlađe članove. „Božji grad“ (Cidade de Deus, 2002) je tamna strana Rio de Žaneira.
Film pokriva period od 60-ih do 80-ih godina prošlog veka, od nastanka naselja Božji grad kao pokušaja brazilske vlade da reši problem porodica koje su svoje domove izgubile u poplavama pa sve do otvorenog rata između kriminalnih bandi koje su tu nastale, kada naselje postaje najopasniji deo Rija. Ono se sastoji iz nizova istovetnih kuća, bez struje i asfalta, nedovršen projekat zaboravljen od strane vlasti, u kojem se rađa kriminal neviđenog stepena brutalnosti. Najstrašnije u svemu je što su glavni akteri – deca. Film je zasnovan na romanu inspirisanom stvarnim događajima.
Foto: Nebojša Radović
Radnja filma
Priča prati dečaka sa nadimkom Buskape (Raketa) koji spas od svakodnevice pronalazi u magičnoj spravi – foto-aparatu. Njegova ljubav prema fotografiji je jedina svetla tačka u životu prožetom sve strašnijim zločinima koji razaraju njegovu porodicu i ljude oko njega. Fotografija će ga na kraju dovesti i do najvećeg dnevnog lista u gradu, Jornal do Brasil.
Na sasvim drugoj strani je Mali Ze (Ze Pequeno), sociopata i ubica, koji postaje jedan od najbrutalnijih kriminalaca u gradu.
Pored njih, pratimo niz likova kao što su Tijago, momak devojke u koju je Buskape zaljubljen, Beni, Zeov prijatelj od malih nogu i jedan od retkih koji se usuđuje da mu se suprotstavi, Šargarepa (koga tumači jedini profesionalan glumac u filmu), Zeov najveći rival koji je u isto vreme u prijateljskim odnosima sa Benijem, i Mane (uloga poverena čuvenom pevaču Seu Žoržu), kondukter i vrhunski strelac, pošten čovek uvučen u vrtlog nasilja koji će od njega preko noći napraviti nemilosrdnog osvetnika.
Foto: Nebojša Radović
Policija je, naravno, nemoćna i dobrim delom korumpirana.
Dve devojke će obeležiti ovaj period života mladog fotografa: Anđelika, devojka iz naselja i njegova prva ljubav i Marina koju upoznaje u redakciji lista.
Popularnost filma
Ovo je jedan od međunarodno najuspešnijih brazilskih filmova u poslednjih nekoliko decenija, imao je četiri nominacije za Oskara, između ostalih za najbolji film i najbolji scenario, a na blagajnama širom sveta zaradio je preko trideset miliona dolara.
Film je u samom Brazilu, osim što je oborio sve rekorde gledanosti, probudio nacionalnu svest o gorućem problemu kriminala u zemlji, temi sa kojom su mnogi do tada izbegavali da se suoče.
I na kraju treba reći i ovo: iako se radi o filmu velike vrednosti, „Božji grad“ je istovremeno i vrhunska anti-reklama za Rio de Žaneiro i Brazil uopšte. Ipak, to je samo jedan deo priče o gradu i zemlji bogate istorije i kulture i prelepe prirode koji nude mnogo više od onoga što ovaj film prikazuje.
Foto: Nebojša Radović
Najupečatljivije scene
U nizu brutalnih scena, izdvaja se ona u kojoj Mali Ze kao dete, čuva stražu prilikom pljačke motela. I dok svi misle da je, uplašen, pobegao sa mesta događaja, on će upriličiti scenu od koje se ledi krv u žilama. Takođe, scena u kojoj Mali Ze, sada kao odrastao, kažnjava dečju bandu lopova koja se usudila da krade na njegovoj teritoriji.
Najupečatljiviji dijalog
Dijalog između Malog Zea i grupe dečaka koju želi brutalno da kazni i ključna rečenica: „Gde želite da vas upucam? U šaku ili u stopalo?“.
Soundtrack
Brazilski fank, soul i pop, uz dodatak poznate pesme „Kung Fu Fighting“, savršeno oslikavaju vreme i mesto i doprinose dinamici filma.
Filmske lokacije
Cidade de Deus
Radnja se odvija u naselju Božji grad koje se nalazi tridesetak kilometara zapadno od centra grada. Ipak, iz bezbednosnih razloga, film je snimljen u naselju Cidade Alta koje vrlo slično izgleda i nalazi se dvadeset kilometara severno od centra. Inače, u Riju su favele pomešane sa dobrostojećim četvrtima. Brzo se prelazi iz jednih u druge, a čak vam se može desiti da usred sumnjivog kvarta naletite na neki od luksuznih hotela.
Plaža
Scene pored okeana odvijaju se na plaži Grumari koja se nalazi dvadeset kilometara južno od Božjeg grada i preko trideset zapadno od centra. Zato u pozadini nećete videti luksuzne hotele i apartmane već samo prepoznatljiv brdoviti pejzaž. Plaža je duga oko dva i po kilometra i deo je zaštićenog područja. To je prema rečima Brazilaca jedna od najlepših plaža, iako je za naše prilike dosta udaljena od grada. Plaža koju lokalci smatraju najlepšom je Prainja (Prainha – plažica), a nalazi se odmah pored plaže Grumari.
Redakcija lista Jornal do Brasil
Redakcija se nalazi u centru, u glavnoj gradskoj arteriji Avenida Rio Branko koja se nekada zvala Avenida Central. U njoj se nalaze, između ostalih, zgrade Nacionalne biblioteke Brazila, Gradskog teatra i Nacionalnog muzeja lepih umetnosti (o njima nešto više dalje u tekstu).
Statua Hrista Spasitelja
U jednom noćnom kadru, vrlo kratko i u daljini, vidi se statua Hrista Spasitelja. Jedan od najpoznatiijih spomenika na svetu, statua Hrista Spasitelja podignuta je na planini Korkovado i u savršenom je skladu sa gradom koji se nalazi u podnožju i koji statua, sa blago pognutom glavom, nadgleda i u isto vreme nudi posetiocima.
Delo je Pola Landovskog, vajara francusko-poljskog porekla koji je radio po ideji brazilskog inženjera po imenu Eitor da Silva Košta. Izgradnja statue završena je 1931. godine, njena visina doseže trideset metara sa rasponom ruku od dvadesetosam metara i centralni je simbol ne samo Rio de Žaneira, već i čitave zemlje.
Foto: Nebojša Radović
Ostale znamenitosti grada
Glava šećera
Čuveno brdo, visoko 396 metara koje je još 1912. godine žičarom povezano sa gradom, neizostavni je deo prepoznatljivog pejzaža grada. Mi ime brda prevodimo kao Glava šećera, a zapravo njegov naziv predstavlja vrstu kolača koja je najsličnija našim medenjacima, pa bi ovo brdo zapravo trebalo zvati Medenjak.
Foto: Nebojša Radović
Kopakabana
Jedna od najpoznatijih plaža na svetu, dugačka četiri kilometra, na čijim krajevima se nalaze dve tvrđave, jedna na severnom iz 1779. godine, a druga na južnom kraju, podignuta 1912. godine.
Prvi hotel po imenu Copacabana Palace sagrađen je 1923. godine, na inicijativu tadašnjeg predsednika Brazila za potrebe prijema velikog broja značajnih gostiju iz celog sveta na proslavu stogodišnjice nezavisnosti. Projektovan je po ugledu na hotele Nice i Kana, a godina njegovog svečanog otvaranja predstavlja početak turizma na Kopakabani. Nekoliko puta je proglašavan najboljim hotelom u Južnoj Americi.
Upravo ispred tog istorijskog hotela postavlja se glavna koncertna bina za čuvenu proslavu Nove Godine u Riju. Doček je najveća zabava u gradu, veličanstveni događaj u kojem svi, bez obzira na boju kože, godine ili društveni status, slave život na intenzivan, brazilski način, opraštajući se od stare godine i radujući se novoj. Većina Brazilaca voli da se za tu priliku obuče u belo, jer ta boja predstavlja mir, ali ima i onih koji će izabrati ružičastu (ljubav), plavu (zdravlje) ili žutu (novac).
Ipanema
Još jedna poznata plaža, nalazi se jugozapadno od Kopakabane od koje je deli pomenuta tvrđava na njenom južnom kraju. Svoju popularnost, između ostalog, duguje i čuvenoj pesmi „The Girl from Ipanema“.
Foto: Nebojša Radović
Karneval
Karneval traje pet dana, sa oko dva miliona posetilaca u proseku svakog dana, a održava se od davne 1723. godine i smatra se najvećim karnevalom na svetu.
Avenida Rio Branko
Žila kucavica grada, sa visokim modernim zgradama u svom severnom delu i istorijskim kulturnim zdanjima u južnom. Među njima se posebnu ističu Gradski teatar, Nacionalni muzej lepih umetnosti i Nacionalna biblioteka Brazila. Iako nije u samoj ulici, iz avenije se pruža pogled i ka crkvi Kandelariji.
Nacionalni muzej lepih umetnosti (Museu Nacional de Belas Artes)
Nalazi se u zgradi sagrađenoj 1908. godine i predstavlja najvažniju kolekciju brazilske umetnosti. Srž muzeja čine dela kolekcije portugalskog kralja, koja je preneta u grad kada je prestonica prebačena iz Lisabona u Rio de Žaneiro (zbog napada Napoleona na Portugal, od 1808. do 1820. godine, Rio je bio prestonica Kraljevine). Kolekcija je ostala u Brazilu nakon povratka kralja u Evropu.
Gradsko pozorište (Theatro Municipal)
Gradnja Gradskog pozorišta završena je 1909. godine i od tada predstavlja jedno od najlepših operskih zdanja u Južnoj Americi. Zgradu odlikuje eklektični stil a glavna inspiracija bio je Pariz i zgrada opere Garnije.
Foto: Nebojša Radović
Nacionalna biblioteka Brazila (Biblioteca Nacional do Brasil)
Godine 1910. Rio dobija još jednu zgradu u eklektičnom stilu, ovoga puta Nacionalnu bioblioteku Brazila, u blizini već izgrađenog Gradskog teatra i Nacionalnog muzeja lepih umetnosti, čime se u samo tri godine zaokružuje kulturni centar grada. Nacionalna biblioteka Brazila je najveća biblioteka u Latinskoj Americi sa devet miliona naslova.
Crkva Kandelarija (Igreja de Nossa Senhora da Candelária)
Krasi je barokna fasada i predstavlja jednu od nastarijih i najmonumentalnijih crkava grada. Gradnja je počela 1775. godine a završena je 1811, iako su dodatni radovi potrajali sve do 1877.
Foto: Nebojša Radović
Kraljevska portugalska čitaonica (Real Gabinete Português de Leitura)
Nedaleko od glavne gradske arterije nalazi se Kraljevska portugalska čitaonica, sagrađena 1887. godine u neo-gotskom stilu. Institucija je ponosna na najveću kolekciju portugalske literature van Portugala.
Hotel Gloria
Hotel Gloria nalazi se u istoimenom delu grada, a svečano je otvoren 15. avgusta 1922. godine. Autor je francuski arhitekta Žozef Žije, poznat po već pomenutom hotelu Copacabana Palace.
Muzej sutrašnjice (Museu do Amanhã)
Muzej sutrašnjice je naučni muzej otvoren 2015. godine, delo je čuvenog španskog arhitekte Santjaga Kalatrave, poznatog po brojnim radovima širom sveta, a pre svega po Gradu Umetnosti i Nauke u njegovoj rodnoj Valensiji.
Foto: Nebojša Radović
Marakana
I za kraj, čuvena Marakana. Ako niste znali, stadion je ime dobio po reci koja protiče kroz deo grada u kojem je sagrađen, otvoren je 1950. godine i svetski je simbol fudbala. Stadion Crvene zvezde, otvoren trinaest godina kasnije, svoj nadimak duguje upravo njemu.
Autor teksta: Milan Todorović
Pročitajte još i zanimljive filmske priče o San Francisku i Los Anđelesu, istog autora.
Brojne atraktivne destinacije upoznajte ovde.
Skorašnji komentari